İlk Yardım Bilgisi Ders Notları
İlk yardımın amaçları
1-Hayat kurtarmak
2-Sakatlığı önlemek veya derecesini azaltmak
3-Kazazedenin durumunun daha kötüye gitmesini engellemek
İlk yardımın temel kuralları
1-Hızlı sakin ve telaşa kapılmadan yapılmalıdır.
2-Kurtarıcı önce kendini emniyete almalıdır.
3-Kurtarıcı emin olmadığı uygulamalardan kaçınmalıdır.
Ülkemizde trafik kazalarında can ve mal kaybının gelişmiş ülkelerden fazla olma nedenleri
a-İlk yardım eğitiminin yetersiz olması
b-Dikkatsiz ve sorumsuz araç kullanılması
c-Trafik kurallarına uyulmaması
Kalp durmasında reflekslerde kaybolur.
Dönemeci alamayan aracın uçuruma yuvarlanması trafik kazası grubuna girer.
Trafik kazası grubuna girmeyen haller
a-Duran otomobil üzerine inşaat halindeki binadan tuğla düşmesi
b-Kara yolunda park etmiş olan aracın infilak etmesi(patlaması)
c-Demir yolunda iki trenin çarpışması
d-Yolda koşan birinin duran araca çarpmas
Yol kenarında park etmiş bir araca motosikletin çarpması, hareket halindeki bir aracın bir hayvana çarpması, bir aracın yol kenarındaki çöp bidonuna çarpması trafik kazasıdır.
Soğuk nemli cilt, titreme şok belirtilerindendir.
Kazazedeleri kaza papan aracın içerisinden çıkarılmadan önce aracın yanma veya devrilme tehlikesinin olup olmadığı mutlaka değerlendirilmelidir.
Bebeklerde kalp masajı dakikada 100 - 120 defa yapılmalıdır.
Elektrik çarpmasında kalbin durması veya atımının düzensiz olması, akımın girip çıktığı yerde yanık oluşması, solunum sorunları görülebilir.
Kopan uzuv temiz ve su geçirmez bir torbaya koyulduktan sonra soğuk su tutularak yerine dikilmek üzere kazazede ile sağlık kuruluşuna nakledilir.
Kazazedenin bilinçli olmasını anlamak için ilkyardım yapan kişi, yaralının omuzlarına hafifçe dokunarak ?iyi misiniz?? diye sormalıdır.
İlk yardım yapan kişi hareketsiz yatan hastanın ağız kısmına yanağını yaklaştırarak soluğunu kontrol etmelidir.
Sıcak çarpmasında hasta serin yere alınır.Su ve tuz kaybının giderilmesi için hastaya meyve suyu ve tuzlu ayran içirilir.
Bak-Dinle-Hisset yönteminde ?bak? yaralının göğüs kafesinin inip kalktığına bakmaktır.Bu şekilde solunum kontrol edilir. Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunumu tespit edilemeyenlere suni teneffüs yapılmalıdır.
Solunum durduğunda dudaklar, tırnaklar ve parmak uçları dokulara oksijen gitmediğinden morarır.
Kafa içi yaralanmalarında ?hırıltılı soluk alma? görülür.
İlk yardım eğitimine önem verilmemesi ,trafik kurallarına uyulmaması can kaybını artırır.
İlk yardımı yapan kişi mutlaka sakin ve soğukkanlı olmalıdır.
Kaza yerinde alınması gereken önlemler
1-Kaza yapan aracın kontağını kapatıp motoru devreden çıkarmak.
2-Kaza yerine en az 150 metreden görülebilecek şekilde reflektör veya ışıklı cihaz koymak
3-Aracın devrilme ve yanma ihtimaline karşı önlem almak
Şoka karşı alınacak önlemlerden hastanın bilincini açık kalması sağlanmalıdır.
Kalp masajında göğüs kemiğinin üzerine bastırmakla hayati organlara kan gitmesi sağlanır.
Doku: Vücudun canlılık fonksiyonlarını yerine getiren aynı yapı ve görevdeki hücreler topluluğudur.
Güneş çarpmasında deride gerginlik ve kuruluk görülür.İlk yardım olarak vücut serinletilir.
Koma bilinçsiz ve hareketsiz uyku halidir.Koma durumunda kazazedenin çevre ile bağlantısı tamamen kesilir.Uyarılara cevap veremediği derin bir bilinç kaybı yaşar.
Göz bebeklerinde büyüklük farkı, geçici hafıza kaybı, burundan kan gelmesi baş yaralanmasının belirtilerindendir.
Kazazedenin bilinçli olması ve zorlanmadan konuşması soluk yolunun açık ve solunumun yeterli olduğunu gösterir.
Bayılmada yüzde kızarma olmaz.Bayılma sonucu bilinci kaybolmuş insan,soluk yolunun tıkanmaması için yan yatış pozisyonuna alınır.(Bayılmada yüzde sararma olur)
Soğuğa maruz kalarak donma aşamasına gelen bir kişiye şeker içeriği fazla, ılık içecekler verilmelidir.
Burkulma bölgesine soğuk uygulanır.Kazazedenin üstü örtülerek vücut sıcaklığı korunarak ağrı sonucu oluşacak şoku önlemeye yardımcı olunur.
Solunum durma nedenleri
1-Suda boğulma
2-Zehirli gazların solunması
3-Soluk yolunun yabancı cisimle tıkanması
4-Çok fazla kan kaybı
Boyun omurlarından yaralandığından şüphelenilen bir kazazedeye yapılması gerekenler
1-Solunum kontrolü
2-Şokun önlenmesi
3-Sırtüstü düz bir zemine yatırmak
Kırık çıkık ve burkulmaların müşterek tespit uygulaması;etkilenen bölgenin hareketsizliğinin sağlanmasıdır.
Kanamanın olduğu damar parmakla kemik arasında sıkıştırılarak kanama durdurulabilir.Ancak bu yöntemin çöken kırık kemik üzerine uygulanması sakıncalıdır.
İç kanaması olan ve şok durumundaki hastanın bilincinin açık kalması için çaba gösterilir.
Kazazedeyi araçtan çıkarırken dikkat edilmesi gereken en önemli şey omurgasında kırık olabileceğidir.
Solunumu duran bir insanda kandaki oksijen miktarı düşer.
Kazazedenin elektrik akımından kurtarılması esnasında tahta veya plastik malzeme kullanılarak kazazede akımdan uzaklaştırılır.
Havada bulunan oksijenin kanda bulunan karbondioksitle yer değiştirmesi işlemi solunum sisteminde gerçekleşir.
Yan yatış pozisyonun amaçları
1-Kazazedenin ağzında bulunan sıvıların(kusmuk,tükürük vs) soluk borusuna kaçmasını engellemek
2-Kazazedenin kulağından gelen kanın içerde kalmasını engellemek
3-Kazazedenin daha rahat solunum yapmasını sağlamak
